Co to są normy?
By wyjaśnić pojęcie normy średnioważonej, najpierw wypadało by wyjaśnić czym jest norma żywienia. To nic innego jak unormowana, czyli określona wartość konkretnych składników odżywczych, które należy dostarczyć człowiekowi w ciągu dnia. Ludzie są różni – niemowlęta, małe dzieci, młodzież, dorosłe kobiety, starsi panowie, i tym podobne. Każdy ma inne potrzeby żywieniowe, więc i normy dla danych osób są różne. Oczywistym jest przecież, że dorosły mężczyzna musi zjeść więcej niż 2 letni chłopczyk.
Kto unormował normy?
W Polsce obowiązują Normy Żywienia Instytutu Żywności i Żywienia. Instytut ten zajmuje się określaniem norm na poszczególne składniki odżywcze – energie (czyli określa ilość kilokalorii), białka, tłuszczy, węglowodanów, błonnika, składników mineralnych, witamin. Robi to na podstawie najbardziej aktualnych badań. W związku z tym, że badań ciągle przybywa, co jakiś czas (raz na kilka lat) normy są nowelizowane, czyli uaktualniane.
Różne grupy – normy żywienia
Normy żywienia uwzględniają różne grupy. Największe zróżnicowanie występuje w grupie dzieci/młodzież. Wynika to z tego, że dzieci intensywnie rosną i mocno zmienia się ich organizm na przełomie od 0 do 18 roku życia. W każdym okresie ich życia te potrzeby są różne, dlatego mamy podział aż na 11 grup. Dla każdej grupy określona jest ilość energii i składników odżywczych, jakie należy codziennie dostarczyć.
0-0,5 dziecko
0,5-1 dziecko
1-3 dziecko
4-6 dziecko
7-9 dziecko
10-12 chłopcy
10-12 dziewczęta
13-15 chłopcy
13-15 dziewczęta
16-18 chłopcy
16 -18 dziewczęta
Jak obliczyć normę średnioważoną?
Co jednak, jeśli jesteśmy przedszkolnym lub szkolnym Intendentem i mamy w swojej placówce dzieci z różnych grup?
Właśnie wtedy musimy obliczyć normę średnioważoną dla naszej placówki. Gdy sprawa dotyczy przedszkola uwzględniamy 2 grupy:
1. dzieci w wieku 1-3 lata
2. dzieci w wieku 4-6 lat.
W celu obliczenia normy średnioważonej musimy skorzystać ze wzoru:
Z = (S1 x U1/100) + (S2 x U2/100) + (Sx x Ux/100)
gdzie:
Z – średnioważona norma na energię, lub wybrany składnik odżywczy w przeliczeniu na 1 osobę
S1, S2,… SX – norma na energię lub wybrany składnik odżywczy
U1, U2,… UX – udział procentowy poszczególnych grup żywieniowych
Norma średnioważona dla przedszkola?
W przypadku przedszkola, mamy dwie grupy, czyli wzór będzie miał dwie składowe:
Z = (S1 x U1/100) + (S2 x U2/100)
Od razu możemy określić wartości S1, S2 – po prostu odczytujemy je z Norm Żywienia Instytutu Żywności i Żywienia:
S1 – norma na energię lub wybrany składnik odżywczy dla dzieci w wieku 1-3 lata
S2 – norma na energię lub wybrany składnik odżywczy dla dzieci w wieku 4-6 lata
Normę średnioważoną można obliczyć kolejno na każdy składnik (energie, białko, węglowodany, tłuszcze, etc). Weźmy dla przykładu energie.
S1 = 1000 kcal
S2 = 1400 kcal
Są to wartości odczytane z norm. Dzieci w wieku 1-3 lata powinny codziennie dostać 1000 kcal, natomiast dzieci w wieku 4-6 lat powinny dostać 1400 kcal.
Następnie musimy obliczyć U1, U2. Będzie to procentowy udział danej grupy w przedszkolu. Mamy dwie grupy :
1. dzieci do 3 roku życia
2. dzieci w wieku 4-6 lat
Wszystkich dzieci w przedszkolu jest 100%. Jeśli w przedszkolu jest 125 dzieci to jest to właśnie 100%.
Musimy teraz określić ilość dzieci w poszczególnych grupach:
Grupa 1 – dzieci do 3 r.ż.
Grupa 2 – dzieci w wieku 4-6 lat
Grupa 1 = 28 dzieci
Grupa 2 = 97 dzieci
Wszystkie dzieci w przedszkolu = 125 dzieci
Dzięki tym danym, możemy obliczyć ile procentowo jest 3-latków, a ile dzieci starszych.
Obliczymy to z proporcji:
125 dzieci – 100%
28 dzieci – U1 %
Obliczamy na „krzyż”
125 x U1 = 28 x 100
Chcemy znać wartość U1, więc musimy wszystko podzielić przez 125
U1 = 28 x100 /125
Wartość tą zaokrąglamy
U1 = 22 %
By obliczyć U2 wystarczy od procentowej ilości wszystkich dzieci odjąć procent dzieci do 3 roku życia:
U2 = 100% – 22% = 78%
Mając wartości U1 , U2 oraz S1, S2 możemy obliczyć normę średnioważoną dla placówki
S1 = 1000 kcal
S2 = 1400 kcal
U1 = 22 %
U2 = 78%
Z = (S1 x U1/100) + (S2 x U2/100)
Z = (1000 x 22/100) + (1400 x 78/100)
Z = 220 + 1092
Z = 1312 kcal
Całodzienne zapotrzebowanie na energie naszej grupy przedszkolnej (innymi słowy – norma średnioważona) wynosi 1312 kcal.
Placówka zapewnia 75% wyżywienia (pozostałe 25% zapewnia rodzic w domu).
Dlatego normą średnioważoną w przedszkolu będzie 75% x Z
Norma średnioważona dla przedszkola = 75% x Z
Norma średnioważona dla przedszkola = 75% x 1312
Norma średnioważona dla przedszkola = 0,75 x 1312
Norma średnioważona dla przedszkola = 984 kcal
Podsumowanie norma średnioważona
Reasumując określiliśmy właśnie normę średnioważoną na energie dla przedszkola. Wynosi ona 984 kcal. W związku z tym układane przez nas jadłospisy powinny oscylować wokół tej wartości na energie.
Dla każdego przedszkola norma średnioważona może być inna i zależy od tego ile jest dzieci w wieku do 3 lat oraz ile jest dzieci w wieku 4-6 lat.
Jak obliczyć normę średnioważoną łatwiej i szybciej?
By ułatwić Ci życie przygotowałam specjalny szablon do obliczania normy średnioważonej. Wystarczy pobrać szablon, wpisać ilość dzieci w danym wieku uczęszczających do Twojej placówki, a norma średnioważona na energie obliczy się sama.
Wersje podstawową szablonu, która oblicza normę średnioważoną na energie możesz otrzymać zupełnie za darmo, wejdź na FORMULARZ i pobierz plik.
Poszerzona wersja szablonu dodatkowo oblicza normę średnioważoną na białka, tłuszcze i cukry, jest dostępna w sklepie Przewodnika Żywienia.
Chcesz utrwalić sobie wiedzę lub dowiedzieć się więcej skorzystaj ze szkolenia dla Intendentów i pracowników kuchni w placówkach oświaty. Nasze szkolenia mają doskonałe opinie i są uważane za najlepsze, jakie są na rynku.
Artykuły, które mogą Ci się spodobać
